पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन | Portfolio Management
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन
आज आमचा विषय आहे – पोर्टफोलिओ मॅनेजमेंट , आणि या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत – पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन म्हणजे काय, पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाचा उद्देश काय आहे, आणि गुंतवणूकदारासाठी पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन किती महत्त्वाचे आहे, हे देखील आपण जाणून घेऊ.
आधी बोलूया
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन म्हणजे काय?
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन समजून घेण्याआधी, आपण एकदा या दोन शब्दांच्या अर्थाकडे स्वतंत्र लक्ष देऊ या,
पोर्टफोलिओ म्हणजे काय?
गुंतवणुकीच्या संदर्भात, पोर्टफोलिओचा अर्थ गुंतवणुकीची विविधता आणि एकूण गुंतवणूक आहे .
विविध आर्थिक मालमत्ता वर्गातील एकूण गुंतवणुकीची बेरीज करून एक पोर्टफोलिओ तयार केला जातो,
जसे – किशोर त्याची गुंतवणूक वेगवेगळ्या मालमत्ता वर्गात करतो, जिथे 30% मुदत ठेव, 30% म्युच्युअल फंड आणि 40% स्टॉक मार्केटमध्ये,
अशा प्रकारे, विविध मालमत्ता वर्गांमध्ये गुंतवलेल्या एकूण रकमेला आपण किशोरचा गुंतवणूक पोर्टफोलिओ म्हणू शकतो.
असेही म्हणता येईल की –
गुंतवणूक
पोर्टफोलिओचा अर्थ एक नियोजित तंत्र आहे, ज्याचा वापर करून गुंतवणूकदार
आपली गुंतवणूक वेगवेगळ्या मालमत्ता वर्गांमध्ये गुंतवतो आणि त्याच्या
गुंतवणुकीतील जोखीम नियंत्रित करून गुंतवणुकीतून अपेक्षित लाभ मिळवू
इच्छितो.
हे
लक्षात घेण्यासारखे आहे की गुंतवणूकदाराने वेगवेगळ्या गुंतवणूक
पर्यायांमध्ये गुंतवणूक करण्याचे मुख्य कारण म्हणजे गुंतवणुकीची जोखीम कमी
करणे.
आता ते पाहू
व्यवस्थापन म्हणजे काय?
अगदी सोप्या शब्दात सांगायचे तर,
व्यवस्थापनाचा अर्थ एखादे निश्चित उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी उपलब्ध संसाधनांचा वापर करून आधीच ठरवलेले उद्दिष्ट पूर्ण करता येईल.
आता पाहूया –
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन म्हणजे काय?
पोफोलिओ
मॅनेजमेंट हे एक तंत्र आहे जे गुंतवणूकदाराला पूर्व-परिभाषित
उद्दिष्टांसाठी त्याच्याकडे उपलब्ध असलेल्या विविध गुंतवणूक पर्यायांमधून
अधिक चांगल्या प्रकारे गुंतवणूक करण्यास मदत करते.
जेणेकरून गुंतवणुकदाराला अपेक्षित दरही मिळू शकेल आणि त्या गुंतवणुकीतील जोखीम नियंत्रित करता येतील (RISK CONTROL) .
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाची उद्दिष्टे/उद्दिष्टे,
जर आपण पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन करण्यामागील मुख्य उद्दिष्ट किंवा उद्दिष्टे याबद्दल बोललो तर ते असे काहीतरी आहे-
- गुंतवणुकीचे भांडवल संरक्षण – पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाचे मुख्य उद्दिष्ट हे गुंतवलेल्या भांडवलाचे संरक्षण आहे, जेणेकरून भांडवल सुरक्षित राहील,
- गुंतवणुकीतून नफा सातत्य – पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाचा दुसरा मुख्य उद्देश गुंतवणुकीतून सातत्यपूर्ण नफा मिळवत राहणे हा आहे.
- तरलता
– पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाचे तिसरे आणि मुख्य उद्दिष्ट हे देखील आहे की
आम्ही आमच्या गुंतवणुकीचे कमीत कमी वेळेत रोख रकमेत रूपांतर करू शकतो,
म्हणजेच जेव्हा आम्हाला आमची गुंतवणूक विकायची असेल, तेव्हा आम्ही ते खरेदी
करणारे ग्राहक त्वरित मिळवू शकतो आणि तुमचे रूपांतर रोख गुंतवणूक, - चक्रवाढ शक्तीचे फायदे
– पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाचे चौथे आणि मुख्य उद्दिष्ट हे देखील आहे की,
आपल्या गुंतवणुकीच्या चक्रवाढीच्या शक्तीचा वापर करून, आपण आपली संपत्ती
मोठ्या प्रमाणात वाढवू शकतो आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीचा अधिक चांगला फायदा
घेऊ शकतो, - विविधीकरण
– गुंतवणुकीचे सर्व क्षेत्र नेहमीच फायदेशीर नसतात, आज जे नफ्यात आहे ते
उद्या तोट्यात जाऊ शकते आणि आज तोट्यात असलेले गुंतवणुकीचे क्षेत्र देखील
कधीही फायदेशीर असू शकते.
अशा
परिस्थितीत, आम्हाला अशा साधनांची गरज आहे, जेणेकरून आम्ही आमची गुंतवणूक
अशा विविध क्षेत्रांमध्ये गुंतवू शकू, आणि आम्ही कोणत्याही एका मालमत्ता
वर्गात गुंतवणूक करत नाही,
- कर बचत
– पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाचा आणखी एक प्रमुख उद्देश हा आहे की, आम्ही
आमच्या गुंतवणुकीवर चांगला परतावा मिळवू शकतो आणि सरकारद्वारे ऑफर केलेल्या
विविध कर बचत योजनांचा लाभ घेऊ शकतो,
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाचे महत्त्व
गुंतवणूकदारासाठी पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन किती महत्त्वाचे आहे?
गुंतवणुकीच्या
क्षेत्रात वेगवेगळ्या गुंतवणूक पर्यायांमधून आपल्याला वेगवेगळ्या प्रमाणात
नफा मिळतो आणि नफ्याची रक्कम, त्या गुंतवणुकीत जोखीम तेवढीच रक्कम,
जसे – जर आपल्याला स्टॉक मार्केटमधून 20% CAGR नफा मिळू शकतो, तर स्टॉक मार्केटमध्ये गुंतवणूक करताना जोखीम देखील खूप जास्त होते,
दुसरीकडे,
बँक मुदत ठेवीमध्ये आम्हाला आमच्या गुंतवणुकीची जवळजवळ संपूर्ण सुरक्षा
मिळते, परंतु जर आपण मुदत ठेवींच्या गुंतवणुकीतून नफ्याबद्दल बोललो, तर
आम्हाला फक्त 7% CAGR मिळू शकतो,
अशाप्रकारे,
प्रत्येक गुंतवणूकदाराची इच्छा असते की तो कमी जोखीम घेऊन सर्वोत्तम नफा
मिळवू शकतो आणि या कारणास्तव आम्हाला आमचा गुंतवणूक पोर्टफोलिओ व्यवस्थापित
करणे आवश्यक आहे,
जेणेकरून
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाच्या मदतीने गुंतवणूकदार त्याच्या जोखमीवर नियंत्रण
ठेवतो आणि उपलब्ध गुंतवणूक पर्यायांमध्ये अशा प्रकारे गुंतवणूक करतो की
त्याला कमीत कमी जोखमीसह जास्तीत जास्त नफा मिळेल.
आणि म्हणूनच गुंतवणुकीच्या क्षेत्रात पोर्टफोलिओ व्यवस्थापनाला खूप महत्त्व दिले जाते.
मित्रांनो, तुम्ही या लेखात शिकलात – पोर्टफोलिओ मॅनेजमेंट म्हणजे काय? आणि गुंतवणूकदारासाठी पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन किती महत्त्वाचे आहे,
पुढील लेखात आपण पोर्टफोलिओ कसा बनवायचा आणि पोर्टफोलिओमध्ये विविधता कशी आणायची याबद्दल बोलू. तोपर्यंत शिकत रहा, कमवत रहा.
तुम्हाला पोस्ट आवडल्यास खाली तुमची टिप्पणी किंवा प्रश्न लिहा .